Το «συναισθηματικό αποτύπωμα» που εκπέμπεις είναι αυτό που καθορίζει τις κοινωνικές σου σχέσεις και το κατά πόσο είναι ομαλές και στηρίζονται σε εμπιστοσύνη.
Υπάρχουν άνθρωποι που μπαίνουν σε έναν χώρο και αμέσως κάνουν τους άλλους να νιώθουν πιο άνετα, ανεξαρτήτως της δικής τους διάθεσης. Αυτό δεν είναι τύχη ή απλά μία τυπική καλή συμπεριφορά, είναι κάτι πιο βαθύ, είναι ένα σταθερό ψυχολογικό χαρακτηριστικό, γνωστό ως affective presence. Μιλάμε δηλαδή για συναισθηματική παρουσία, ένα χαρακτηριστικό που μόλις μάθεις τι είναι και πώς λειτουργεί, αξίζει να το καλλιεργήσεις.
Τι είναι η συναισθηματική παρουσία
Ως συναισθηματική παρουσία αναφέρεται η ικανότητα ενός ατόμου να προκαλεί συγκεκριμένα συναισθηματικά αποτελέσματα στους γύρω του, ανεξάρτητα από το τι νιώθει ο ίδιος τη στιγμή της αλληλεπίδρασης. Η πρώτη μελέτη πάνω στο φαινόμενο έγινε από τους ερευνητές Noah Eisenkraft και Hillary Anger Elfenbein. Σε ομάδες φοιτητών που συνεργάζονταν μαζί, οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν πόσο έντονα ένιωθαν, για κάθε μέλος της ομάδας ανάλογα με τα συναισθήματα που τους δημιουργούσε, όπως άγχος, χαλάρωση, χαρά, ενθουσιασμό, βαρεμάρα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ένα σημαντικό ποσοστό των συναισθημάτων των ατόμων μπορούσε να αποδοθεί στην συναισθηματική παρουσία (affective presence) των άλλων και όχι στην ιδιοσυγκρασία τους (trait affect), αλλά στη συναισθηματική «παρουσία» που εκπέμπουν. Το θέμα δεν είναι τόσο το πώς νιώθεις εσύ, αλλά τι νιώθουν οι άλλοι όταν είναι μαζί σου. Η δημιουργία εμπιστοσύνης και ασφάλειας, από τα άτομα με θετική affective presence συχνά κάνουν τους άλλους να αισθάνονται χαλαρά, ασφαλή και αποδεκτά, συνθήκες που ευνοούν την ανοιχτή επικοινωνία και την ουσιαστική σύνδεση.
Οι άνθρωποι που εμπνέουν θετικά συναισθήματα είναι συχνά πιο περιζήτητοι ως φίλοι ή συνεργάτες σύμφωνα με μελέτες, διαφορετικά τα άτομα που τους συναναστρέφονταν, τους ανέφεραν πιο συχνά ως «κοντινούς» ανθρώπους.Σε ομάδες εργασίας ή ηγετικές θέσεις, η θετική affective presence διευκολύνει τη ροή της πληροφορίας, ενθαρρύνει την πρωτοβουλία και δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον για νέες ιδέες. Στις ρομαντικές σχέσεις και σε πειράματα που έγιναν σε speed-dating, τα άτομα με θετική affective presence ήταν πιο πιθανό να επιλεγούν για μελλοντικό ραντεβού. Με άλλα λόγια, αυτό το «κάτι» στην παρουσία σου δεν είναι δευτερεύον και μπορεί να είναι καθοριστικό για τις σχέσεις σου, προσωπικές ή επαγγελματικές.
Τι δεν είναι και τι δεν γνωρίζουμε
Η συναισθηματική παρουσία δεν είναι απλώς το ίδιο με τη δική σου διάθεση ή κάποια πρόθεση να είσαι «καλός». Δεν έχει να κάνει απαραίτητα με το πόσο ευτυχισμένος, ήρεμος ή κοινωνικός νιώθεις. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να είναι εσωστρεφής ή να νιώθει άγχος και παρ’ όλα αυτά να μεταδίδει ηρεμία και ασφάλεια στους άλλους. Ωστόσο, και παρά τις μελέτες που έχουν γίνει, δεν γνωρίζουμε ακόμα επακριβώς τι είναι αυτό που «εκπέμπει» τη συναισθηματική παρουσία. Μπορεί να είναι η γλώσσα σώματος, ο τρόπος ομιλίας, ο τόνος της φωνής, ο βαθμός προσοχής και ενεργής ακρόασης, όλα χαρακτηριστικά της συναισθηματικής ρύθμισης.
Κι όμως, η θετική συναισθηματική παρουσία δεν είναι πάντα «καλή» και όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, κάποιος μπορεί να έχει θετική «αύρα» αλλά να τη χρησιμοποιεί για χειραγώγηση, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί ως εγγύηση για καλοσύνη ή ηθική και αποτελεί εργαλείο των σχέσεών μας, με δυνατότητες και κινδύνους.
Μπορείς να την καλλιεργήσεις;
Η έρευνα δείχνει πως ένα μέρος της συναισθηματικής παρουσίας σχετίζεται με ικανότητες όπως ρύθμιση συναισθημάτων (emotion regulation) και συναισθηματική εκφραστικότητα. Αυτό σημαίνει ότι, πιθανώς, δεν είναι κάτι απόλυτα απρόσιτο και ότι μπορείς να το δουλέψεις ώστε να γίνεις πιο «παρών», να διατηρείς τη δική σου ισορροπία, και να εκπέμπεις σταθερότητα και ηρεμία ακόμη και στις δικές σου δύσκολες στιγμές. Αν κατορθώσεις να αναπτύξεις θετική συναισθηματική παρουσία, θα έχεις πολύ μεγαλύτερη ικανότητα να:
κάνεις τους άλλους να αισθάνονται άνετοι και ασφαλείς,
δημιουργείς ποιοτικές σχέσεις βασισμένες σε εμπιστοσύνη,
ενισχύεις την ομαδικότητα και την επικοινωνία,
διευκολύνεις συνεργασίες, φιλικές ή επαγγελματικές.
Η συναισθηματική σου «παρουσία» ουσιαστικά είναι αυτό το σταθερό ψυχολογικό αποτύπωμα που αφήνεις στους άλλους και μπορεί να είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία σου στις ανθρώπινες σχέσεις. Η affective presence δεν είναι απλώς θέμα διάθεσης ή κοινωνικών δεξιοτήτων είναι ένας τύπος προσωπικότητας. Η καλλιέργειά της απαιτεί αυτογνωσία, ενσυναίσθηση και καλή διαχείριση συναισθημάτων. Όμως αν το πετύχεις, η παρουσία σου, είτε σε φιλικό, ρομαντικό, είτε σε επαγγελματικό πλαίσιο, θα κάνει τους άλλους να νιώθουν ασφαλείς, αποδεκτοί και άνετοι και αυτό είναι ίσως το πιο ισχυρό «χάρισμα» που μπορείς να έχεις.
