Οι fast-fashion εταιρείες που περιέχουν από αξεσουάρ για τα μαλλιά και την κουζίνα μέχρι φορέματα και μπότες, εισέρχονται και στον χώρο της λογοτεχνίας και προκύπτουν ανησυχίες για ηθική, ποιότητα και προτεραιότητες.
Η εταιρεία διαδικτυακών αγορών Shein, γνωστή για τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές στον τομέα της ένδυσης, επεκτείνεται αιφνιδιαστικά στον χώρο των βιβλίων μέσω συνεργασίας με την Alibris, προσφέροντας πάνω από 100.000 τίτλους στο online κατάστημά της. Αν και η κίνηση στοχεύει στο αναδυόμενο ενδιαφέρον της Gen Z για φυσικά βιβλία, εγείρει ερωτήματα για την ηθική πλευρά αυτού του εμπορικού εγχειρήματος, ιδίως δεδομένης της ιστορίας της εταιρείας στους προβληματισμούς που αφορούν την εργασιακή πρακτική και τη βιωσιμότητα.
Η Shein, γίγαντας του fast fashion, κάνει ένα απροσδόκητο άλμα μπαίνοντας δυναμικά στον χώρο των βιβλίων, προσφέροντας για αγορά μεταχειρισμένα, σπάνια ή συλλεκτικά βιβλία και λανσάρει στη δική της πλατφόρμα πάνω από 100.000 τίτλους. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, η μέση πελάτισσα του Shein διαβάζει ένα έως τρία βιβλία τον μήνα, γεγονός που δείχνει πως η εταιρεία θεωρεί την ανάγνωση όχι ως παροδικό trend, αλλά ως «lifestyle» για τη δική της κοινότητα.
Οι τίτλοι που διατίθενται καλύπτουν δημοφιλή είδη όπως ρομαντικά, φαντασίας, μυστήριο, non-fiction και νεανική λογοτεχνία, ενώ η Shein θα έχει στη διάθεση της και φθηνά ακαδημαϊκά συγγράμματα. Από πλευράς τιμής, η συνεργασία είναι στρατηγική, καθώς η Alibris έχει χαμηλό μέσο κόστος ανά βιβλίο, και η Shein τονίζει ότι αυτό καθιστά την ανάγνωση πιο προσιτή στους πελάτες της. Επιπλέον, η εταιρεία μπορεί να εκμεταλλευτεί την «απαλλαγή από δασμούς» για βιβλία, κάτι που, σύμφωνα με αναλυτές, είναι πιθανό να ενισχύει το περιθώριο κέρδους της σε αυτή τη νέα κατηγορία.
Όμως η συγκεκριμένη κίνηση δέχεται κριτικής και οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το Shein έχει δεχτεί καταγγελίες για εργασιακά δικαιώματα και διαφάνεια στην εφοδιαστική της αλυσίδα. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι η εταιρεία εκμεταλλεύεται μια πολιτισμική στροφή της νεολαίας προς το αναλογικές συμπεριφορές όπως το να διαβάζει κανείς βιβλία για να ενισχύσει το πεδίο της κατανάλωσης, χωρίς απαραίτητα να αλλάζει τον πυρήνα των πρακτικών της.
Από μία οπτική προκύπτει ένα επιπλέον ερώτημα που αφορά στο αν θέλουμε να ενισχύουμε μια εταιρεία με αμφισβητούμενες εργασιακές πρακτικές, ακόμη και όταν αγοράζουμε κάτι τόσο ποιοτίκο όσο ένα βιβλίο; Κάποιοι αναγνώστες ίσως θα προτιμούσαν πιο ηθικές εναλλακτικές, όπως ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ή πλατφόρμες όπου η κατανομή των κερδών ωφελεί περισσότερο τους δημιουργούς και τους πωλητές. Επιπλέον, η κίνηση της εταιρείας Shein μπορεί να αντανακλά οικονομικά κίνητρα πέρα από την αγάπη για την ανάγνωση. Σύμφωνα με αναλύσεις, η επέκταση της εταιρείας στα βιβλία μπορεί να αποτελεί στρατηγική αντίδραση στο βασικό της επιχειρηματικό μοντέλο στα παγκόσμια εμπόδια όπως είναι οι δασμοί.
Παρά τις προθέσεις της πλατφόρμας να κάνει την ανάγνωση πιο προσβάσιμη, η επέκταση αυτή φέρνει στο φως μια πιο πολύπλοκη πραγματικότητα που έχει να κάνει με την πώληση βιβλίων από μια fast-fashion εταιρεία και δεν είναι απλώς ένας τρόπος διαφοροποίησης προϊόντων, αλλά μια στρατηγική που αντικατοπτρίζει τις παγκόσμιες προκλήσεις στην ηθική κατανάλωση και στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Τελικά, η ερώτηση που προκύπτει στο αν «Θα αγόραζες βιβλία από το Shein;» δεν αφορά μόνο την τιμή ή την ευκολία, αφορά στην ευθυγράμμιση ανάμεσα στις αξίες μας ως καταναλωτές και στις πρακτικές που υποστηρίζεις με τις αγορές σου. Για ορισμένους, η απάντηση θα είναι «ναι», επειδή είναι προσιτό και βολικό για άλλους, θα είναι «όχι», επειδή τα βιβλία έχουν και ηθική διάσταση και δεν γίνεται να πέσουν θύματα στον βωμό του γρήγορου και εύκολου εμπορίου.
